یادداشت ها

پیوندها
  • ۰
  • ۰

کتب کلامی پنج تن از اصحاب ائمه علیهم السلام همراه ذکر طرق با توجه به کتب فهرست

با توجه به اهمیت دوره حضور معصومین علیهم السلام واصحاب حضرات ،به نظر آمد کتب کلامی آنان به طور جداگانه تجزیه و تحلیل شود تا بتوان اهم موضوعات کلامی در عصر حضور را تا حدودی بدست آوریم.

بدین منظور پنج شخصیت برزگ اصحاب یونس بن عبد الرحمان ،مومن الطاق،زراره بن اعین ،هشام بن الحکم ،فضل بن شاذان مورد بررسی قرار می گیرند.

کتب هایی که به طور مستقیم موضوع کلامی نیست اما احتمال می رود در آن موضوعات کلامی باشد یا ربط قابل توجهی داشته باشد در ذیل آمده است .

تنظیم این مقاله به این صورت است که کتب هر یک از این اصحاب در کتاب نجاشی و فهرست طوسی رحمهما الله ،به همراه طریق مرحوم نجاشی و طوسی به کتاب های آن اصحاب گردآمده است .

یونس بن عبد الرحمان

نجاشی ص 448

کتب

-        کتاب السهو

-        کتاب جوامع الآثار

-        کتاب الشرائع

-        کتاب العلل الکبیر

-        کتاب علل الحدیث

-        کتاب الفرائض

-         کتاب الفرائض الصغیر

-        کتاب تفسیر القرآن

-        کتاب المثالب

-         کتاب البداء

-         کتاب الرد على الغلاة

-        کتاب اللؤلؤ فی الزهد

-        کتاب الإمامة

 -        کتاب فضل القرآن.

طریق

أخبرنا محمد بن علی أبو عبد الله بن شاذان القزوینی قال: أخبرنا أحمد بن محمد بن یحیى قال: حدثنا عبد الله بن جعفر قال: حدثنا محمد بن عیسى قال: حدثنا یونس بجمیع کتبه.

فهرست طوسی ص 511

کتب

له کتب کثیرة أکثر من ثلاثین و قیل: إنها مثل کتب الحسین بن سعید و زیادة

-        کتاب جامع الآثار

-        کتاب الشرائع

-        کتاب العلل

-         کتاب اختلاف الحدیث و مسائله عن أبی الحسن موسى علیه السلام‏

طریق

1-    أخبرنا بجمیع کتبه و روایاته جماعة عن محمد بن علی بن الحسین عن محمد بن الحسن و عن أحمد بن محمد بن الحسن عن أبیه.

2-    و أخبرنا ابن أبی جید عن محمد بن الحسن عن سعد بن عبد الله و الحمیری و علی بن إبراهیم و محمد بن الحسن الصفار کلهم عن إبراهیم بن هاشم عن إسماعیل بن مرار و صالح بن السندی عن یونس.

3-     و رواها محمد بن علی بن الحسین عن حمزة بن محمد العلوی و محمد بن علی ماجیلویه عن علی بن إبراهیم (عن أبیه) عن إسماعیل و صالح عن یونس.

4-    و أخبرنا ابن أبی جید عن محمد بن الحسن عن الصفار عن محمد بن عیسى بن عبید عن یونس‏.

مومن الطاق محمد بن علی بن النعمان الاحول

نجاشی ص 325

کتاب

-         کتاب الاحتجاج فی إمامة أمیر المؤمنین علیه السلام‏

-        کتاب کلامه على الخوارج‏

-        کتاب مجالسه مع أبی حنیفة و المرجئة

طریق

طریق کلی برای کتاب ذکر نشده بود تنها برای کتاب افعل  لا تفعل نکته ای ذکر شده است .

له کتاب افعل لا تفعل رأیته عند أحمد بن الحسین بن عبید الله رحمه الله کتاب کبیر حسن و قد أدخل فیه بعض المتأخرین أحادیث تدل فیه على فساد

فهرست طوسی:ص 540

کتاب

-         کتاب الإمامة

-        کتاب المعرفة

-         کتاب الرد على المعتزلة فی إمامة المفضول

-        کتاب فی أمر طلحة و الزبیر و عائشة

-        کتاب فی إثبات الوصیة

طریق

ذکر نشده است .

زراره بن اعین الشیبانی

نجاشی ص 175

طریق

أخبرنی أبی و محمد بن الحسن عن سعد و عبد الله بن جعفر عن أحمد بن أبی عبد الله البرقی عن أبیه عن ابن أبی عمیر عن بعض أصحابه عن زرارة.

کتاب

 قال أبو جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه رحمه الله: رأیت له کتابا فی الاستطاعة و الجبر.

فهرست طوسی: ص 209

کتاب

-        کتاب الإستطاعة و الجبر.

طریق

أخبرنا ابن أبی جید عن محمد بن الحسن بن الولید عن سعد بن عبد الله و الحمیری عن أحمد بن أبی عبد الله البرقی عن أبیه عن ابن أبی عمیر عن بعض أصحابه عن زرارة.

هشام بن الحکم

نجاشی ص 433

طریق

أخبرنا أبو عبد الله بن شاذان قال: حدثنا علی بن حاتم قال: حدثنا ابن ثابت قال: حدثنا عبید الله بن أحمد بن نهیک عن ابن أبی عمیر عنه بکتابه

کتب

-        علل التحریم

-        الإمامة [1]

-        الدلالة على حدث الأجسام

-        الرد على الزنادقة

-        الرد على أصحاب الإثنین

-        التوحید

-         الرد على هشام الجوالیقی

-        الرد على أصحاب الطبائع

-        الشیخ و الغلام فی التوحید

-         التدبیر فی الإمامة و هو جمع علی بن منصور من کلامه

-        المیزان

-         إمامة المفضول [2]

-        الوصیة و الرد على منکریها

-        المیدان

-         اختلاف الناس فی الإمامة

-        الجبر و القدر

-        الحکمین

-        الرد على المعتزلة و طلحة و الزبیر

-        القدر

-        الألفاظ

-         الاستطاعة

-        المعرفة

-        الثمانیة أبواب

-        على شیطان الطاق

-        الأخبار

-        الرد على المعتزلة

-        الرد على أرسطالیس (أرسطاطالیس) فی التوحید

-         المجالس فی التوحید

-        المجالس فی الإمامة.

فهرست طوسی ص 493

طریق

1-    أخبرنا به جماعة عن محمد بن علی بن الحسین عن محمد بن الحسن بن الولید عن محمد بن الحسن الصفار عن یعقوب بن یزید و محمد بن الحسین بن أبی الخطاب عن ابن أبی عمیر و صفوان بن یحیى عن هشام بن الحکم.

2-    و أخبرنا جماعة عن أبی المفضل عن حمید عن عبید الله بن أحمد بن نهیک عن ابن أبی عمیر عن هشام‏.

کتب

-        کتاب الإمامة

-         کتاب الدلالات على حدوث الأشیاء

-        کتاب الرد على الزنادقة

-        کتاب الرد على أصحاب الاثنین

-         کتاب التوحید

-         کتاب الرد على هشام الجوالیقی

-        کتاب الرد على أصحاب الطبائع

-        کتاب الشیخ و الغلام

-        کتاب التدبیر

-         کتاب المیزان

-         کتاب المیدان

-        کتاب الرد على من قال بإمامة المفضول

-        کتاب اختلاف الناس فی الإمامة

-         کتاب فی الوصیة و الرد على من أنکرها

-         کتاب فی الجبر و القدر

-         کتاب الحکمین

-        کتاب الرد على المعتزلة فی أمر طلحة و الزبیر

-        کتاب القدر

-         کتاب الألطاف

-         کتاب المعرفة

-         کتاب الإستطاعة

-        کتاب الثمانیة الأبواب

-        کتاب الرد على شیطان الطاق

-         کتاب الأخبار

-        کتاب على أرسطاطالیس فی التوحید

-         کتاب الرد على المعتزلة

-        کتاب الألفاظ

-        کتاب الرد على المعتزلة آخر

فضل بن شاذان

عنوان :الفضل بن شاذان بن الخلیل أبو محمد الأزدی النیشابوری (النیسابوری):

رجال‏النجاشی ص :  306

و ذکر الکنجی أنه صنف مائة و ثمانین کتابا وقع إلینا منها:

-        کتاب النقض على الإسکافی فی تقویة الجسم

-         کتاب العروس و هو کتاب العین

-         کتاب الوعید

-         کتاب الرد على أهل التعطیل

-         کتاب الاستطاعة

-         کتاب مسائل فی العلم

-        کتاب الأعراض و الجواهر

-         کتاب العلل

-        کتاب الإیمان

-         کتاب الرد على الثنویة

-         کتاب إثبات الرجعة

-         کتاب الرجعة حدیث

-         کتاب الرد على الغالیة المحمدیة

-        کتاب تبیان أصل الضلالة

-        کتاب الرد على محمد بن کرام

-         کتاب التوحید فی کتب الله

-         کتاب الرد على أحمد بن الحسین

-         کتاب الرد على الأصم

-         کتاب فی الوعد و الوعید

-         آخر کتاب الرد على البیان (الیمان ظ) بن رئاب

-         کتاب الرد على الفلاسفة

-        کتاب محنة الإسلام

-        کتاب السنن

-        کتاب الأربع مسائل فی الإمامة

-         کتاب الرد على المنانیة

-        کتاب الفرائض الکبیر

-        کتاب الفرائض الأوسط

-        کتاب الفرائض الصغیر

-        کتاب المسح على الخفین

-        کتاب الرد على المرجئة

-         کتاب الرد على القرامطة

-        کتاب الطلاق

-        کتاب مسائل البلدان

-         کتاب الرد على البائسة

-        کتاب اللطیف

-        کتاب القائم علیه السلام

-        کتاب الملاحم

-         کتاب حذو النعل بالنعل

-        کتاب الإمامة کبیر

-        کتاب فضل أمیر المؤمنین علیه السلام

-        کتاب معرفة الهدى و الضلالة

-         کتاب التعری و الحاصل

-        کتاب الخصال فی الإمامة

-        کتاب المعیار و الموازنة

-        کتاب الرد على الحشویة

-         کتاب الرد على الحسن البصری فی التفضیل

-        کتاب النسبة بین الجبریة و الثنویة.

طریق

 أخبرنا أبو العباس بن نوح قال: حدثنا أحمد بن جعفر قال: حدثنا أحمد بن إدریس بن أحمد قال: حدثنا علی بن أحمد بن قتیبة النیشابوری (النیسابوری) عنه بکتبه.

فهرست طوسی ص 361

له کتب و مصنفات منها:

-        کتاب الفرائض الکبیر

-         کتاب الفرائض الصغیر

-        کتاب المسائل الأربعة فی الإمامة

-         کتاب الرد على ابن کرام

-        کتاب المسائل و الجوابات

-         کتاب النقض على الإسکافی فی الجسم

-         کتاب الوعید المسائل فی العالم و حدوثه

-        کتاب الأعراض و الجواهر

-         کتاب العلل

-        کتاب الإیمان

-         کتاب الرد على الدامغة (فی النبوة)

-         کتاب فی إثبات الرجعة

-        کتاب الرد على الغلاة

-        کتاب تبیان أصل الضلالة

-        کتاب التوحید من کتب الله المنزلة الأربعة و هو کتاب الرد على یزید بن بزیع الخارجی

-        کتاب الرد على أحمد بن یحیى

-        کتاب الرد على الأصم

-        کتاب الوعد و الوعید

-        کتاب الحسنى

-         کتاب الرد على (یمان بن رباب) الخارجی

-        کتاب النقض على من یدعی الفلسفة فی التوحید و الأعراض و الجواهر

-         کتاب الرد على المثلثة

-        کتاب المسح على الخفین و الرد على المرجئة

-         کتاب الرد على الباطنیة و القرامطة

-        کتاب النقض على أبی عبید فی الطلاق

-        کتاب جمع فیه مسائل متفرقة للشافعی و أبی ثور و الأصفهانی و غیرهم سماها تلمیذه علی بن محمد بن قتیبة

-         کتاب الدیباج

-        کتاب مسائل البلدان

-        (و کتاب التنبیه فی الجبر و التشبیه)

-         و له غیر ذلک مصنفات کثیرة لم تعرف أسماؤها.

طریق

1-    أخبرنا (بروایاته و کتبه) أبو عبد الله عن محمد بن علی بن الحسین عن محمد بن الحسن عن أحمد بن إدریس عن علی بن محمد بن قتیبة عن الفضل.

2-    و رواها محمد بن علی بن الحسین عن حمزة بن محمد العلوی عن أبی نصر قنبر بن علی بن شاذان عن أبیه عن الفضل.



[1]  ابن ندیم هم اشاره کرده است در الفهرست، ص 223- 225، فن 2 از مقاله 5، به نقل از کتاب امامت پژوهی

[2]   ابن ندیم هم اشاره کرده است در الفهرست، ص 223- 225، فن 2 از مقاله 5.به نقل از کتاب امامت پژوهی 

  • ۹۵/۰۳/۰۸
  • مجید ریاضیات

نظرات (۱)

  • قیمت سنگ مصنوعی
  • سلام.ممنون بابت مطالب خوبتون.وب خیلی خوبی دارید

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی