بررسی فقهی حکم نجاست ِافتادن مدفوع پرندگان بر روی ماشین یا وسایل دیگر

بسم الله الرحمن الرحیم 

هدف از این مساله به کار بردن قواعد اصولی و فقهی که در دروس حوزوی خوانده می شود می باشد نه پیدا کردن حکم شرعی مساله چون ممکن است در این مساله حکم خاص یا روایت خاص داشته باشیم همچنین این بحث یک فتوای شرعی مطابق فتوای مراجع عظام نیست .

نکته اول اینکه می دانیم طبق قاعده داریم "کل شیئ حلال حتی تعلم انه قذر" و امثال این روایت که حکم اولی در هر شیئ طهارت و پاکی آن است و باید نجاست آن به اثبات برسد. این یک اصل در این مساله .اما از طرف دیگر اصل دیگری هم به نظر می آید و آن اینکه اصل در مدفوعات نجاست است به جز حیوانات و پرندگان حلال گوشت که باید اثبات شود که این پرنده حلال گوشت است تا ادرار و مدفوع آن پاک باشد.لذا این دو اصل ظاهرا تعارض می کنند به نظر اصل دیگری هم در این مساله جاری نیست .

بحث استصحاب هم مطرح نیست چون اصول دیگری داریم که نوبت به استصحاب نمی رسد .و هم اینکه در این مساله استصحاب حکمی که مطرح نیست و استصحاب موضوعی هم چون سابقه ای در کار نیست باز  مطرح نیست .

این مساله از باب شک در موضوع از باب شبهه تحریمیه می باشد .که اصل اولی اجتناب است .

بحث اصول عملیه هم اینجا مطرح نیست .چون هنوز به مرحله شک نرسیده ایم .

بحث شبهه محصوره و غیر محصوره هم مطرح نیست چون از ابتدا این مدفوع را نمی دانیم نجس است یا نه.

حال این دو اصلی که گذشت به نظر می آید یکی حاکم بر دیگری است یعنی اصل اینکه مدفوع نجس است مگر آنکه ثابت شود که پاک است بر اصل کل شیئ طاهر حاکم است لذا نوبت به آن نمی رسد اما نکته ای اضافه می شود و آن غلبه و کثرت وجودی است از آنجا که در مناطق مختلف ممکن است غلبه پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت متفاوت باشد حکم مساله هم می تواند متفاوت باشد .

اگر در جایی بدانیم که همه پرندگان این منطقه حلال گوشت اند که دیگر مشکلی از جهت نجاست آنها نیست .

اما اگر اکثر یا غالب پرندگان منطقه ای حلال گوشت اند و ما احتمال هم می دهیم که مثلا کلاغی به صورت عبوری ممکن است اینجا مدفوع کرده است باز هم از باب غلبه و کثرت و جودی -  شبیه انصراف در بحث اصول - حکم به طهارت آن مدفوع می شود .

اما اگر احتمال حلال گوشت بودن و حرام گوشت بودن پنجاه پنجاه باشد اینجا دیگر نمی توان حکم به طهارت کرد بلکه حکم به لزوم اجتنباب از آن مدفوع می شود.چون همانند حکم انائین مشتبهین می شود که باید لزوم اجتناب کرد. 

همچنین اگر از نوع مدفوع بتوانیم علم یا ظن بیابیم که مربوط به چه نوع پرنده ای است می توان بر اساس آن عمل کرد.

اگر حکم یا روایت خاصی در این مساله هم وجود نداشته باشد جمع بندی بحث این می شود که 

اگر به هر طریقی علم یا ظن پیدا کردیم که این مدفوع مربوط به پرنده حلال گوشت است نجس نیست .

اگر در منطقه ای اغلب پرندگان حلال گوشت اند (بیشتر از پنجاه درصد) در این صورت هم نجس نیست .

ودر غیر صورت های فوق نجس است و باید احتراز کنیم .

اما حکم شرعی آن طبق نظر غالب مراجع فعلی آن است که فضله پرندکان حرام گوشت نجس نیست اگر چه بهتر است اجتناب شود .