کتاب های کلامی پنج تن از اصحاب ائمه علیهم السلام

کتب کلامی پنج تن از اصحاب ائمه علیهم السلام همراه ذکر طرق با توجه به کتب فهرست

با توجه به اهمیت دوره حضور معصومین علیهم السلام واصحاب حضرات ،به نظر آمد کتب کلامی آنان به طور جداگانه تجزیه و تحلیل شود تا بتوان اهم موضوعات کلامی در عصر حضور را تا حدودی بدست آوریم.

بدین منظور پنج شخصیت برزگ اصحاب یونس بن عبد الرحمان ،مومن الطاق،زراره بن اعین ،هشام بن الحکم ،فضل بن شاذان مورد بررسی قرار می گیرند.

کتب هایی که به طور مستقیم موضوع کلامی نیست اما احتمال می رود در آن موضوعات کلامی باشد یا ربط قابل توجهی داشته باشد در ذیل آمده است .

تنظیم این مقاله به این صورت است که کتب هر یک از این اصحاب در کتاب نجاشی و فهرست طوسی رحمهما الله ،به همراه طریق مرحوم نجاشی و طوسی به کتاب های آن اصحاب گردآمده است .

یونس بن عبد الرحمان

نجاشی ص 448

کتب

-        کتاب السهو

-        کتاب جوامع الآثار

-        کتاب الشرائع

-        کتاب العلل الکبیر

-        کتاب علل الحدیث

-        کتاب الفرائض

-         کتاب الفرائض الصغیر

-        کتاب تفسیر القرآن

-        کتاب المثالب

-         کتاب البداء

-         کتاب الرد على الغلاة

-        کتاب اللؤلؤ فی الزهد

-        کتاب الإمامة

خطبه مهم پیامبر اعظم درباره ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

 خطبه شعبانیه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله[1]

 امیرالمومنین علیه‌السلام فرمود: رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در روزی از روزهای آخر ماه شعبان چنین فرمود:مردم! ماه خدا فرا رسید، ماهی که خداوند همه مردم را برای دست‌یابی به بهترین بهره‌برداری‌ از عمر، برای دست‌یابی به کمالات، برای دست‌یابی به عفو و بخشش، دعوت کرده است. این ماه، برترین ماه‌ها نزد خداست؛ روزهایش برترین روزها و شب‌هایش برترین شب‌ها و هر دقیقه‌اش برترین زمان‌هاست.

ویژگی های امام در قرآن و روایات

امامت و ولایت در قرآن و حدیث

ویژگی ها ی امام

کیفیت علم امام در روایات

از دیگر  ویژگی های امام از دیدگاه شیعه اثنی عشریه  یکی عصمت و دیگری علم امام است .

 علم معصومانه

اعلم بودن از صفات معتبر در امامت است و امام باید در علوم شرعی اعلم جامعه خودش باشد و این علم علمی معصومانه است. آنچنانکه در بحث عصمت گفتیم علم امام هم دارای ویژگی عصمت است یعنی خطاپذیر نیست و برخلاف علوم بشری که خطاپذیرند -یعنی امکان خطا در آنها صفر نیست عقلا - در  موضوعِ علم امام ، امکانِ عقلیِ خطا همواره صفر است و اصلا این امکان وجود ندارد.

راه ظاهر شدن شکوفایی و عظمت اسلام

در روایتی داریم :النَّبِیُّ ص:‏ إِذَا عَظَّمَتْ‏ أُمَّتِی‏ الدُّنْیَا نَزَعَ اللَّهُ مِنْهَا هَیْبَةَ الْإِسْلَام‏: مجموعه ورام جلد یک ص 75 :

ترجمه روایت این است که از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله :هنگامی که امتم دنیا را تعظیم کردند خدا هیبت اسلام را از آنها می گیرد.

لذا برای ظاهر شدن هیبت اسلام باید دنیا را به اندازه دنیا به آن نگاه کنیم و وسیله و ابزاری برای آخرت بدانیم نه اینکه خود دنیا مقصد شود و بخواهیم بهشت را در همین دنیا پیاده کنیم .نمونه های آن هم فردی هم حکومتی در طول تاریخ فراوان است .دوران هایی که مادی گرایی و توجه به مادیات در سرزمین های اسلامی ترویج می شود مردم هم همان سمت رفته و هیبت اسلام نزد هم خود مسلمانان هم کافران از بین رفته است .

عباراتی که فکر می کنیم روایت اند اما نیستند

البته روایت نبودن آن ها دلیل بر اشتباه بودن آن ها نیست .

-کل ارض کربلا و کل یوم عاشورا

-اذکار ایام هفته که مثلا دوشنبه یا قاضی الحاجات و یکشنبه یا ذالجلال و الاکرام و....

-وجودک ذنب لایقاس علیه شیئ

آیا حدیث خواندن ما را اخباری می کند؟

پژوهشی پیرامون حدیث دوم باب معانی الاسماء و اشتقاقها اصول کافی

بسمه تعالی

 

پژوهشی پیرامون روایت اشتقاق اسماء الله

 

 

متن روایت :

عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ‏ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ وَ اشْتِقَاقِهَا اللَّهُ مِمَّا هُوَ مُشْتَقٌّ

 فَقَالَ یَا هِشَامُ اللَّهُ‏ مُشْتَقٌ‏ مِنْ‏ إِلَهٍ‏ وَ إِلَهٌ یَقْتَضِی مَأْلُوهاً وَ الِاسْمُ غَیْرُ الْمُسَمَّى فَمَنْ عَبَدَ الِاسْمَ دُونَ الْمَعْنَى فَقَدْ کَفَرَ وَ لَمْ یَعْبُدْ شَیْئاً وَ مَنْ عَبَدَ الِاسْمَ وَ الْمَعْنَى فَقَدْ أَشْرَکَ وَ عَبَدَ اثْنَیْنِ وَ مَنْ عَبَدَ الْمَعْنَى دُونَ الِاسْمِ فَذَاکَ التَّوْحِیدُ أَ فَهِمْتَ یَا هِشَامُ.

 قَالَ قُلْتُ زِدْنِی قَالَ لِلَّهِ تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ اسْماً فَلَوْ کَانَ الِاسْمُ هُوَ الْمُسَمَّى لَکَانَ کُلُّ اسْمٍ مِنْهَا إِلَهاً  وَ لَکِنَّ اللَّهَ مَعْنًى یُدَلُّ عَلَیْهِ بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ کُلُّهَا غَیْرُهُ یَا هِشَامُ الْخُبْزُ اسْمٌ لِلْمَأْکُولِ وَ الْمَاءُ اسْمٌ لِلْمَشْرُوبِ وَ الثَّوْبُ اسْمٌ لِلْمَلْبُوسِ وَ النَّارُ اسْمٌ لِلْمُحْرِقِ.

 أَ فَهِمْتَ یَا هِشَامُ فَهْماً تَدْفَعُ بِهِ وَ تُنَاضِلُ بِهِ أَعْدَاءَنَا الْمُتَّخِذِینَ مَعَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ غَیْرَهُ قُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ نَفَعَکَ اللَّهُ بِهِ وَ ثَبَّتَکَ یَا هِشَامُ

قَالَ فَوَ اللَّهِ مَا قَهَرَنِی أَحَدٌ فِی التَّوْحِیدِ حَتَّى قُمْتُ مَقَامِی هَذَا .

ترجمه :

هشام بن حکم  از امام صادق علیه السلام سوال می کند از اسماء الله و مشتقات آن که الله از چه چیز مشتق شده است .

حضرت می فرمایند ای هشام :الله مشتق از اله است و اله اقتضای مالوه(پرستش شده) را دارد و اسم غیر از مسمی (نام گذاری شده) است پس کسی که اسم را بدون معنی عبادت کند پس به تحقیق کفر ورزیده است و چیزی را عبادت نکرده است .وکسی که اسم و معنی را با هم عبادت کند پس به تحقیق شرک ورزیده است و دو تا را پرستش کرده است . کسی که معنی را بدون اسم عبادت کند این توحید است آیا فهمیدی هشام ؟.هشام گفت :گفتم بیشتر توضیح دهید .امام فرمود برای خدا نود ونه اسم است پس اگر اسم همان مسمی بود هر اسمی از آنها اله و معبودی بود ولی الله معنایی است که این اسماء به آن دلالت می کنند و همه ی اسماء غیر اویند.ای هشام نان اسمی است برای ماکول و آب اسمی است برای چیزی که نوشیده میشود و لباس اسمی است برای چیزی که پوشیده می شود و آتش اسمی است برای چیزی که آتش می زند آیا فهمیدی ای هشام به گونه ای که بتوانی از آن دفاع کنی و بادشمنان ما که همراه با خداوند عز وجل غیری گرفته اند مجادله کنی؟ گفتم بله. پس فرمود خداوند به تو نفع رساند و ثابت بدارد تو را ای هشام.هشام گفت پس به خدا قسم هیچ کس در توحید نتوانست مرا مقهور کند از زمانی که از این مکان بلند شدم.

 

نکات اخلاقی احادیث و موضوع بندی آن

بسم الله الر حمن الرحیم

نکا ت 

 

ایمان

پایه ها و روابط

انفال:

ِانَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبهُُمْ وَ إِذَا تُلِیَتْ عَلَیهِْمْ ءَایَاتُهُ زَادَتهُْمْ إِیمَانًا وَ عَلىَ‏ رَبِّهِمْ یَتَوَکلَُّونَ(2)

الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ(3)

أُوْلَئکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا  لهَُّمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ(4

1-م:جنود مقصد23 : «از براى ایمان چهار رکن است: توکل بر خدا، و تفویض امر به سوى خدا، و رضا به قضاء خدا، و تسلیم براى امر خدا- سُبحانَه و تعالى‏-»

2- وقال علیه السلام: الحیاء والایمان مقرونان فی قرن، فإذا ذهب أحدهما تبعه صاحبه.

3- جنود : رابطه ی صحبت  زیاد ، ورع و حیا و...

حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه فرمایند : و فرموده: «کسى که کلامش زیاد شد، خطائش زیاد شود. و کسى که خطائش زیاد شد، حیائش کم مى‏شود. و کسى که حیائش کم شد، وَرَعش کم مى‏شود. و کسى که وَرَعش کم شد، قلبش مى‏میرد. و کسى که قلبش مرد، داخل آتش مى‏شود». «2»

وقال علیه السلام: الایمان ما کان فی القلب.

ت:ص: وقال علیه السلام: لا یبلغ أحدکم حقیقة الایمان حتى یحب أبعد الخلق منه فی الله ویبغض أقرب الخلق منه فی الله.

ت:ص: وقال علیه السلام: الایمان إقرار وعمل ونیة. والاسلام إقرار وعمل.

ت:ک: وقال علیه السلام: المؤمن مثل کفتى المیزان کلما زید فی إیمانه زید فی بلائه.

ت:ر: قال الرضا علیه السلام: لا یکون المؤمن مؤمنا حتى تکون فیه ثلاث خصال: سنة من ربه وسنة من نبیه صلى الله علیه واله وسنة من ولیه علیه السلام.

فأما السنة من ربه فکتمان السر.وأما السنة من نبیه صلى الله علیه واله فمدارأة الناس.وأما السنة من ولیه علیه السلام فالصبر فی البأساء والضراء.

ت:ر: وقال علیه السلام: الایمان أربعة أرکان: التوکل على الله، والرضا بقضاء الله. والتسلیم لامر الله. والتفویض إلى الله، قال العبد الصالح (3): " وأفوض أمری إلى الله فوقاه الله سیئات ما مکروا ".

ت:ر: وقال علیه السلام: لا یستکمل عبد حقیقة الایمان حتى تکون فیه خصال ثلاث: التفقه فی الدین.وحسن التقدیر فی المعیشة. والصبر على الرزایا.