کتاب های کلامی پنج تن از اصحاب ائمه علیهم السلام

کتب کلامی پنج تن از اصحاب ائمه علیهم السلام همراه ذکر طرق با توجه به کتب فهرست

با توجه به اهمیت دوره حضور معصومین علیهم السلام واصحاب حضرات ،به نظر آمد کتب کلامی آنان به طور جداگانه تجزیه و تحلیل شود تا بتوان اهم موضوعات کلامی در عصر حضور را تا حدودی بدست آوریم.

بدین منظور پنج شخصیت برزگ اصحاب یونس بن عبد الرحمان ،مومن الطاق،زراره بن اعین ،هشام بن الحکم ،فضل بن شاذان مورد بررسی قرار می گیرند.

کتب هایی که به طور مستقیم موضوع کلامی نیست اما احتمال می رود در آن موضوعات کلامی باشد یا ربط قابل توجهی داشته باشد در ذیل آمده است .

تنظیم این مقاله به این صورت است که کتب هر یک از این اصحاب در کتاب نجاشی و فهرست طوسی رحمهما الله ،به همراه طریق مرحوم نجاشی و طوسی به کتاب های آن اصحاب گردآمده است .

یونس بن عبد الرحمان

نجاشی ص 448

کتب

-        کتاب السهو

-        کتاب جوامع الآثار

-        کتاب الشرائع

-        کتاب العلل الکبیر

-        کتاب علل الحدیث

-        کتاب الفرائض

-         کتاب الفرائض الصغیر

-        کتاب تفسیر القرآن

-        کتاب المثالب

-         کتاب البداء

-         کتاب الرد على الغلاة

-        کتاب اللؤلؤ فی الزهد

-        کتاب الإمامة

به بهانه روز شهادت موسی بن جعفر یادی از نحوه زندگی ائمه کنیم

بسم الله الرحمن الرحیم 

به نظر چگونه می توانیم ائمه را همانگونه که بوده اند بیابیم نه فقط به عنوان یک آدم مقدس و معصوم ،بلکه به طور جامع و کامل همه ابعاد زندگی انسانی را از آنها بیاموزیم هم بینش هم گرایش و هم عمل خودمان را مطابق حضرات کنیم لذا به نظرم آمد بیانات رهبر انقلاب در مورد زندگی موسی بن جعفر در این مورد خیلی کمک می کند:

.......حقیقت این است که علیرغم عشق و علاقه‌ی وافری که مردم ما به ائمه (علیهم السّلام) دارند و ابراز میکنند، معرفت نسبت به زندگی ائمه و هدف جهاد و مبارزه‌ی پیگیر آنها بسیار کمتر از آن چیزی است که باید باشد. امروز درباره‌ی تاریخ زندگی موسی بن جعفر حتی یک کتاب که بتوان گفت تشریح کننده‌ی زندگی سیاسی موسی بن جعفر است، ما نداریم و این واقعاً خسارت بزرگی است. کتابهای زیادی نوشته شده است، حرفهای زیادی زده شده است، منابع زیادی در باب زندگی ائمه از گذشته در اختیار ماست، اما حقاً و انصافاً زندگی ائمه و تلاش سیاسی آنها و حیات سیاسی آنها هنوز برای مردم ما روشن نیست و این خسارت است.

مبناهای رجالی

بسم الله الرحمن الرحیم 

در یک تقسیم بندی کلی متاخر و متقدم که ملاک مدرسه حله است .یعنی قبل مدرسه حله متقدم و بعد آن متاخر است .

اما دلایل و مدعاهای هر دو دسته وشعوب آن ها :

سند زیارت عاشوراء

سخنی در باب اعتبار سندی زیارت عاشورا

فدعا صفوان بالزیارة التی رواها علقمة‏بن محمّد الحضرمیّ عن أبیجعفر علیه‏السلام فی یوم عاشوراء ..."

و ظاهر هذه العبارة أنّ الإمام أبوعبداللّه‏ علیه‏السلام أومأ إلی الإمام سیّدالشهداء بنفس الزیارة التی رواها علقمة عن الإمام الباقر علیه‏السلام و زاره بهذه الزیارة.

وفی هذا الطریق لا کلام فی وثاقة سیف‏بن عمیرة و صفوان‏بن مهران. إنّما الکلام فی أمرین أحدهما: فی الطریق إلی محمدبن خالد الطیالسیّ. ثانیهما: فی وثاقة محمّدبن خالد نفسه. أمّا الطریق الی الطیالسیّ فلإثبات اعتباره تقریبان:

التقریب الأوّل: ظاهر عبارة "روی محمّدبن خالد" ـ دون "روی عن محمّد بن خالد" ـ ثبوت نسبة الروایة إلی محمّدبن خالد الطیالسیّ ـ عند الشیخ الطوسیّ رحمه‏الله و هذا کاف فی اعتبار السند من هذه الجهة.

التقریب الثانی: الظاهر أخذ الحدیث من کتاب محمّدبن خالد الطیالسیّ و قد نسب الشیخ إلیه کتابا فی الفهرست و رواه عن طریق الحسین‏بن عبیداللّه‏ [الغضائریّ [عن أحمدبن محمّدبن یحیی العطّار عن أبیه عن محمّدبن علیّبن محبوب عنه.

و هؤلاء کلّهم من کبار الإمامیة و معتمدیهم. و أمّا أحمدبن محمّد بن یحیی العطّار فهو من مشایخ الإجازه، و مشایخ الإجازة فی غنیً عن التوثیق حسب التحقیق.

یبقی الکلام عن وثاقة محمّدبن خالد الطیالسیّ و یشهد لذلک أمور:

الأوّل: روایة محمّد بن علیّبن محبوب ـ وهو من أعیان الطائفة ـ عن الطیالسیّ کتبه و هو دلیل علی اعتماده علیه.

الثانی: وقوع الطیالسیّ فی طریق أجلاّء الثقات إلی کتب جماعة:

منهم: سیف ‏بن عمیرة.

منهم: محمّد بن معروف.

و قد روی کتابهما محمّدبن جعفر الرزّاز وهو من أجلاّء مشایخ الإمامیّة الثقات عن محمّدبن خالد الطیالسیّ عنهما و هو دلیل علی اعتماد الرزّاز علی الطیالسیّ.

منهم: رزیق‏ بن الزبیر.

روی عبداللّه‏ بن جعفر الحمیریّ عن محمّدبن خالد الطیالسیّ عنه.

و أیضا: قد روی حمیدبن زیاد ـ الذی وثقّه الشیخ و النجاشیّ مع کونه واقفیّا ـ أصولا کثیرة عن محمّد بن خالد الطیالسیّ.

الثالث: روایة جماعة من أجلاّء الثقات عنه، فقد روی عن الطیالسیّ ـ مضافا الی من تقدّم ذکره ـ سعدبن عبداللّه‏ و سلمة‏بن الخطّاب ـ الذی هو ثقة علی الأظهر ـ وابنه عبداللّه‏ بن محمّدبن خالد الطیالسیّ و علیّ بن إبراهیم و علیّ بن سلیمان الزراریّ و محمّدبن الحسن الصفّار و محمّد بن الحسین ـ المتّحد مع محمّدبن الحسین‏بن أبیالخطّاب ـ و معاویة‏بن حکیم.

فهذه الأمور من أقوی الأمارات علی وثاقة محمّد بن خالد الطیالسیّ و لم‏یرد فیه جرح حتّی من ابن‏الغضائری الذی نقل عنه جرحه لکثیر من الثقات خطأ؛ فلاینبغی التأمّل فی وثاقة محمّدبن خالد الطیالسیّ.

فتحصّل أنّ هذا الطریق لزیارة عاشوراء صحیح.

منبع :http://shobeyri-zn.blogfa.com/post-7.aspx

گفتگو با استاد سید علیرضا حسینی شیرازی

http://www.hadith.net/n567-e7053-p18.html

استاد حسینی شیرازی

چکیده مباحث ارائه شده از سوی استاد سید علیرضا حسینی(شیرازی)

دست یابی به مفهوم توثیق و تضعیف از طریق تتبع در استعمال آن‌ها در کلام صاحبان آثار رجالی موضوع این نشست علمی بود.
راویان معرفی شده در کتب رجالی به دو گروه صاحبان آثار مکتوب حدیثی و ناقلان حدیث تقسیم می‌شوند. بررسی آماری نشانگر آن است که غالب رواتی که توثیق و تضعیف شده‌اند، از گروه صاحبان آثار‌اند.
اگرچه اسامی روات از زمان رسول‌الله(ص) در کتب رجالی درج شده‌است، اولین توثیق و تضعیف درباره راویان‌ عصر امام‌ باقر(ع) وارد شده است. این دوران آغاز طرح کلان ائمه(ع) برای سامان‌دهی جامعه شیعه از طریق نشر احکام فقهی بوده است.
جریان غلات به تحریف عقاید و اباحه‌گری رفتاری دامن می‌زند. در برابر امام باقر و امام صادق(ع) جامعه شیعی را از در افتادن به دام این گروه باز‌داشتند.
معرفی روات مورد اعتماد از سوی امام باقر و امام صادق(ع) و نهی از معاشرت با غلات راه‌کاری برای صیانت جامعه شیعه از معارف غالیان بوده است.
فهرست راویانی که از سوی امام صادق(ع) تایید شده‌اند منطبق با طبقه اول اصحاب اجماع است و خصوصیت بارز ایشان فقه‌مداری در نقل احادیث است.
حساسیت بالایی که در میان روات برای اجتناب از انحراف غلات پدید می‌آید موجب می‌شود راویانی که مضامینی شبیه به عقائد غلات را نقل می‌کنند، تضعیف شوند. به طور مثال کسانی که ناقل روایات علم غیب امام ‌اند متهم به غلو و تضعیف می‌شوند. این تضعیفات که مبنای کلامی دارد، حجت نیستند.
غالب راویانی که تضعیف شده‌اند متهم به غلو و ارتفاع در مذهب‌اند.
در برابر، توثیق شدگان کسانی هستند که آثار حدیثی‌شان فقه مدار است.
نزد رجالیون آن دوران ضعف راوی به معنای عدم پذیرش روایاتی است که منفردا نقل می‌کند و به معنای دروغگویی نیست. 
راوی ثقه نیز کسی است که روایات منفرد کتاب او قابل اعتماد است. 
در این فضا راوی احادیث فقهی که منقولات‌اش با متعارف روایات فقهی هماهنگ باشد، توثیق می‌شود. 
نتیجه: معنای توثیق راوی، تایید محتوای آثار حدیثی مکتوب وی و تضعیف به معنای عدم پذیرش روایات منفرد راوی است.
رویکرد رجالی موجود که در پی مکتب رجالی حله پدید آمده است با آنچه در میان رجالیون متقدم رایج بوده ، تفاوت دارد. برای داوری در این باره تاملی فقیهانه با لحاظ قرائن تاریخی لازم است. 

توثیق راوی به معنی توثیق کتاب اوست.

در نشست علمی که در مدرسه فقهی برگزار شد، استاد حسینی شیرازی مطالبی را در مورد مفهوم شناسی توثیق و تضعیف بیان فرمودند.
ایشان بعد از ذکر مقدماتی این نتیجه را گرفتند که توثیق راوی به معنی توثیق کتاب او بوده است.

--------------------------
برخی مقدمات ایشان و مراحل بحث از این قرار است:

الف) موضوع حکم به وثاقت و ضعف نزد رجالیون شیعه، راوی صاحب کتاب بوده است.

ب) بحث وثاقت و ضعف راوی از زمان امام باقر علیه السلام شروع شده است و قبل از آن حتی یک مورد توثیق یا تضعیف در کتب رجالی وجود ندارد.

ج) خود امام باقر علیه السلام منشأ طرح توثیق و تضعیف راویان بوده اند.

د) علت این اقدام امام علیه السلام این بوده که جریانی در زمان حضرت ایجاد شده بود که از نظر اعتقادی و عملی منحرف بودند؛ آنها در اعتقاد، امام را خدا معرفی می کردند و از نظر عملی هم اباحه گری و شریعت گریزی داشتند.

هـ) امام باقر علیه السلام، برای مقابله با این گروه، دسته ی فقه مداران را پایه گذاری کردند و آنها را توثیق نمودند و گروه مقابل را تضعیف کرده و غیر قابل اعتماد معرفی کردند.

و) از اینجا بحث توثیق و تضعیف شروع شد. و در چنین فضایی و با این ملاکها، تشخیص راوی ثقه (فقه مدار صاحب اثر) کاری آسان بوده است.

ز) راوی ثقه در نظر رجالیون شیعه کسی است که به روایات منفرد کتاب او می توان اعتماد نمود.

ح) بیشتر تضعیف ها به خاطر شبهه های اعتقادی بوده؛ هرکسی که از صحبت ها یا روایات او بوی غلو شنیده می شده، تضعیف می شده. (تضعیف به معنی دروغگو بودن نیست بلکه به معنی عدم اعتماد به روایات منفرد کتاب اوست)

نتیجه ی این بحث ها اعتماد به کتاب راوی ثقه است به این معنی که در استناد آن به معصوم مشکلی نیست؛ که در نتیجه، بحث تعارض اخبار و بررسی مرحجات پر رنگ می شود.http://mobahathah.ir/showthread.php?tid=162&highlight=%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C+%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C